Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

prō! (prōh!)

  • 1 pro

    I prō praep. cum abl.
    1) перед, против (aciem instruere p. castris Cs; praesidia collocare p. templis C)
    2) впереди, спереди
    saxa mittere p. tectis Sl — бросать камни, стоя на переднем краю крыши
    3) в пользу, в защиту, за (p. patriā pugnare L и mori C, H; oratio p. Milone C)
    p. aliquo esse C — стоять за кого-л.
    4) вместо (taleis p. nummo uti Cs)
    veniam p. laude peto O — я прошу не похвалы, а снисхождения
    5)
    а) за (incerta p. certis captare Sl)
    p. consule C — проконсул, наместник, замещающий консула
    б) от имени, именем (loqui p. aliquo Cs)
    6) как, в качестве (aliquem p. deo colere QC, Just)
    p. amico C, L — как друг, по-дружески
    p. certo C, L etc. — наверное, с уверенностью
    p. viso Cs — как лично виденное, как факт
    7) в уплату за (pecuniam p. frumento accipere L); в воздаяние за (p. meritis Cs); в возмездие за (p. scelere Cs)
    8) по сравнению (с чем-л.), соответственно, по отношению (к чему-л.)
    pro multitudine hominum Helvetii angustos se fines hacere arbitrabantur Cs — гельветы считали, что по отношению к (с точки зрения) твоей численности они обладали (слишком) маленькой территорией
    9) сообразно, в зависимости (от чего-л.)
    p. portione Cato и p. ratā parte Cs — в определённом соотношении, сообразно
    10) относительно, про (p. re paucă loquar V; pauca p. aliquā re verba facere Sl)
    II prō! (prōh!) interj.
    о!, ах! (p. dii immortales! C; p. deorum atque hominum fidem! C); увы!
    at mea, pro, nullo pondere verba cadunt! O — мои же слова (Брисеиды) не имеют, увы, никакого веса!
    III prō- (pro- и prōd-)
    1) вперёд (profere, prodeo)
    3) для, в пользу ( prosum)
    5) сообразно (proquam, prout)

    Латинско-русский словарь > pro

  • 2 prō

        prō    (not prōh), interj., of wonder or lamentation, O! Ah! Alas!: pro, quanta potentia regni Est tui! O.: tantum, pro! degeneramus a patribus, L.: pro di inmortales: Pro curia inversique mores! H.: pro divom fidem! T.: pro deorum atque hominum fidem!—In direct address, O! Thou!: pro Sancte Iuppiter!
    * * *
    on behalf of; before; in front/instead of; for; about; according to; as, like

    Latin-English dictionary > prō

  • 3 proh

    prōh interj. = pro II

    Латинско-русский словарь > proh

  • 4 proh!

    prōh! (Interi.), s. 1. prō!.

    lateinisch-deutsches > proh!

  • 5 proh!

    prōh! (Interi.), s. 1. pro.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > proh!

  • 6 (proh)

        (proh)    interj., see 2 pro.

    Latin-English dictionary > (proh)

  • 7 proh

    proh, interj., v. 2. pro.

    Lewis & Short latin dictionary > proh

  • 8 pro

    [st1]1 [-] prō (moins bon prōh), interj.: - [abcl][b]a - (avec nom. voc. ou acc.): ô, oh! ah! - [abcl]b - (employé seul) hélas![/b]    - pro pudor ! = ô honte!    - avec acc. pro deūm atque hominum fidem! = par la bonne foi des dieux et des hommes! (j'en appelle aux dieux et aux hommes).    - pro deum hominumque fidem ! Cic. Verr. 4, 7: que les dieux et les hommes m'assistent.    - [avec ellipse de fidem]: pro deum immortalium ! Ter. Phorm. 351: que les immortels m'assistent!    - avec voc. pro supreme Juppiter! = ô Jupiter souverain!    - pro sancte Juppiter, Cic.: oh! vénérable Jupiter.    - tantum, pro! degeneramus, Liv.: tant, hélas! nous sommes dégénérés! --- cf. Curt. 4, 16, 10; Ov. H. 3, 98. [st1]2 [-] prō, prép. + abl.: a - devant.    - sedens pro aede Castoris, Cic. Phil. 3, 27: siégeant devant le temple de Castor.    - pro castris copias producere, Caes. BG. 1, 48: faire avancer les troupes devant le camp. b - du haut de et en avant.    - pro templis, Cic. Mil. 2: sur les degrés des temples.    - pro tribunali, Cic. Pis. 11: du haut du tribunal.    - cf. Caes. BG. 6, 3, 6 ; Sall. J. 67, 1; Liv. 21, 7, 8. d - sur le devant, devant.    - pro contione, Sall. J. 8, 2: devant l'assemblée.    - pro suggestu: sur le devant du tertre (qui servait de tribunal au général), du haut de son tribunal.    - cf. Curt. 10, 5, 10, etc. ; Liv. 7, 7, 3, etc.    - pro consilio, Sall. J. 29, 6: devant le conseil. g - pour, en faveur de.    - pro aliquo (aliqua re), Cic. Clu. 88; CM 11: pour qqn (qqch). h - pour, à la place de, au lieu de.    - pro vallo carros objicere, Caes. BG. 1, 26, 3: opposer des chariots en guise de retranchement.    - cf. Caes. BG. 3, 29, 1, etc.    - pro magistro est quidam L. Carpinatius, Cic. Verr. 2, 169: il y a tenant la place du maître [comme sous-directeur] un certain L. Carpinatius.    - pro consule, Cic. de Or. 1, 82; pro quaestore, Cic. Ac. 2, 11: en qualité de proconsul, de proquesteur.    - Cato qui mihi unus est pro centum milibus, Cic. Att. 2, 5, 1: Caton qui à lui seul en remplace pour moi cent mille. ii - pour = comme [identité].    - pro occiso relictus, Cic. Sest. 81: laissé pour mort. --- cf. Cic. Verr. 4, 33.    - pro perfuga, Caes. BG. 3, 18, 3: comme transfuge, en jouant le rôle de transfuge.    - aliquid pro certo ponere, Caes. BG. 7, 5, 6: avancer qqch comme certain.    - pro explorato habere: tenir pour assuré.    - pro re comperta habere: tenir pour assuré. jj - pour, en retour de.    - aliquid pro carmine dare, Cic. de Or. 2, 351: donner qqch pour un poème.    - cf. Caes. BG. 6, 16, 3. k - en proportion de.    - pro hostium numero, Caes. BG. 1, 51, 1: proportionnellement au nombre des ennemis. --- cf. Caes. BG. 1, 2, 5.    - agere pro viribus, Cic. CM 27: faire dans la mesure de ses forces.    - pro mea, pro tua parte, Cic. Fam. 15, 15, 3: pour ma, ta part, dans la mesure de mes, de tes moyens.    - pro se quisque, Cic. Off. 3, 58: chacun pour sa part.    - pro tempore et pro re, Caes. BG. 5, 8, 1: conformément au temps et aux circonstances.    - cf. Caes. BG. 7, 56, 4 ; 7, 74, 1.    - copiae majores quam pro reliquiis belli, Liv. 29, 32, 3: troupes trop nombreuses par rapport à ce qui restait de guerre.    - pro eo ac, Cic. Cat. 4, 3: en proportion de ce que, dans la mesure où. --- Cic. Fam. 4, 5, 1.    - pro eo ac si, Cic. Inv. 1, 54: dans la même proportion que si, comme si.    - pro eo, quantum, Cic. Fin. 4, 58: en proportion de ce qui...    - pro eo quanti te facio, Cic. Fam. 3, 3, 2: en proportion de l'estime que j'ai pour toi.    - pro (eo) ut (prout): dans la mesure où, selon que, suivant que. m - en raison de, en vertu de.    - pro tua prudentia, Cic. Fam. 4, 10, 2: en raison de ta sagesse. --- cf. Cic. Mur. 86.    - pro suffragio, Cic. Verr. 2, 127: en vertu du vote, par l'effet du vote. [st1]3 [-] pro-, prod- (autres formes: -por, pol-): préfixes. a - en avant, devant    - prod-ire: s'avancer.    - pro-jicere: jeter devant soi. b - en faveur de, pour    - pro-pugnare: combattre pour protéger, défendre.    - prod-esse: être utile. c - à l'avance, avant    - pro-videre: voir à l'avance, prévoir, pourvoir.    - pro-avus: bisaïeul, ancêtre. d - à la place de    - pro-consul: proconsul.
    * * *
    [st1]1 [-] prō (moins bon prōh), interj.: - [abcl][b]a - (avec nom. voc. ou acc.): ô, oh! ah! - [abcl]b - (employé seul) hélas![/b]    - pro pudor ! = ô honte!    - avec acc. pro deūm atque hominum fidem! = par la bonne foi des dieux et des hommes! (j'en appelle aux dieux et aux hommes).    - pro deum hominumque fidem ! Cic. Verr. 4, 7: que les dieux et les hommes m'assistent.    - [avec ellipse de fidem]: pro deum immortalium ! Ter. Phorm. 351: que les immortels m'assistent!    - avec voc. pro supreme Juppiter! = ô Jupiter souverain!    - pro sancte Juppiter, Cic.: oh! vénérable Jupiter.    - tantum, pro! degeneramus, Liv.: tant, hélas! nous sommes dégénérés! --- cf. Curt. 4, 16, 10; Ov. H. 3, 98. [st1]2 [-] prō, prép. + abl.: a - devant.    - sedens pro aede Castoris, Cic. Phil. 3, 27: siégeant devant le temple de Castor.    - pro castris copias producere, Caes. BG. 1, 48: faire avancer les troupes devant le camp. b - du haut de et en avant.    - pro templis, Cic. Mil. 2: sur les degrés des temples.    - pro tribunali, Cic. Pis. 11: du haut du tribunal.    - cf. Caes. BG. 6, 3, 6 ; Sall. J. 67, 1; Liv. 21, 7, 8. d - sur le devant, devant.    - pro contione, Sall. J. 8, 2: devant l'assemblée.    - pro suggestu: sur le devant du tertre (qui servait de tribunal au général), du haut de son tribunal.    - cf. Curt. 10, 5, 10, etc. ; Liv. 7, 7, 3, etc.    - pro consilio, Sall. J. 29, 6: devant le conseil. g - pour, en faveur de.    - pro aliquo (aliqua re), Cic. Clu. 88; CM 11: pour qqn (qqch). h - pour, à la place de, au lieu de.    - pro vallo carros objicere, Caes. BG. 1, 26, 3: opposer des chariots en guise de retranchement.    - cf. Caes. BG. 3, 29, 1, etc.    - pro magistro est quidam L. Carpinatius, Cic. Verr. 2, 169: il y a tenant la place du maître [comme sous-directeur] un certain L. Carpinatius.    - pro consule, Cic. de Or. 1, 82; pro quaestore, Cic. Ac. 2, 11: en qualité de proconsul, de proquesteur.    - Cato qui mihi unus est pro centum milibus, Cic. Att. 2, 5, 1: Caton qui à lui seul en remplace pour moi cent mille. ii - pour = comme [identité].    - pro occiso relictus, Cic. Sest. 81: laissé pour mort. --- cf. Cic. Verr. 4, 33.    - pro perfuga, Caes. BG. 3, 18, 3: comme transfuge, en jouant le rôle de transfuge.    - aliquid pro certo ponere, Caes. BG. 7, 5, 6: avancer qqch comme certain.    - pro explorato habere: tenir pour assuré.    - pro re comperta habere: tenir pour assuré. jj - pour, en retour de.    - aliquid pro carmine dare, Cic. de Or. 2, 351: donner qqch pour un poème.    - cf. Caes. BG. 6, 16, 3. k - en proportion de.    - pro hostium numero, Caes. BG. 1, 51, 1: proportionnellement au nombre des ennemis. --- cf. Caes. BG. 1, 2, 5.    - agere pro viribus, Cic. CM 27: faire dans la mesure de ses forces.    - pro mea, pro tua parte, Cic. Fam. 15, 15, 3: pour ma, ta part, dans la mesure de mes, de tes moyens.    - pro se quisque, Cic. Off. 3, 58: chacun pour sa part.    - pro tempore et pro re, Caes. BG. 5, 8, 1: conformément au temps et aux circonstances.    - cf. Caes. BG. 7, 56, 4 ; 7, 74, 1.    - copiae majores quam pro reliquiis belli, Liv. 29, 32, 3: troupes trop nombreuses par rapport à ce qui restait de guerre.    - pro eo ac, Cic. Cat. 4, 3: en proportion de ce que, dans la mesure où. --- Cic. Fam. 4, 5, 1.    - pro eo ac si, Cic. Inv. 1, 54: dans la même proportion que si, comme si.    - pro eo, quantum, Cic. Fin. 4, 58: en proportion de ce qui...    - pro eo quanti te facio, Cic. Fam. 3, 3, 2: en proportion de l'estime que j'ai pour toi.    - pro (eo) ut (prout): dans la mesure où, selon que, suivant que. m - en raison de, en vertu de.    - pro tua prudentia, Cic. Fam. 4, 10, 2: en raison de ta sagesse. --- cf. Cic. Mur. 86.    - pro suffragio, Cic. Verr. 2, 127: en vertu du vote, par l'effet du vote. [st1]3 [-] pro-, prod- (autres formes: -por, pol-): préfixes. a - en avant, devant    - prod-ire: s'avancer.    - pro-jicere: jeter devant soi. b - en faveur de, pour    - pro-pugnare: combattre pour protéger, défendre.    - prod-esse: être utile. c - à l'avance, avant    - pro-videre: voir à l'avance, prévoir, pourvoir.    - pro-avus: bisaïeul, ancêtre. d - à la place de    - pro-consul: proconsul.
    * * *
        Pro, Interiectio indignantis, Nominatiuo aliquando, seu vacatiuo potius, aliquando accusatiuo iungitur. Terent. Un escri qu'on fait, quand on se courrouce et marrist.
    \
        Pro deum atque hominum fidem, quid est, si non hoc contumelia est? Terent. Mon Dieu, etc. B.
    \
        Pro, Praepositio, ablatiuo casui seruiens, significat quod Gallice dicimus Pour. Minas viginti pro ambobus dedi. Terent.
    \
        Partim nihil contra Habitum valere, partim pro hoc esse. Cic. Estre pour luy, et luy servir à sa cause, Faire pour Habitus.
    \
        Offero pro mea parte tantundem. Plin. iun. Pour ma part.
    \
        Pro mea parte adiuui. Cic. De ma part, Tant que j'ay peu.
    \
        In his artibus pro mea parte versor. Cic. De tout mon povoir, De ma part.
    \
        Qui saluum volunt, pro sua parte atque authoritate defendunt. Cic. Chascun en tant qu'il luy touche, Chascun pour son regard, Chascun endroict soy, ou en son endroict.
    \
        Pro sua parte loqui. Plaut. Parler pour soy et se defendre.
    \
        Haec tibi pro amore mutuo scripsi. Plin. iunior. Pour l'amour, ou A cause de l'amour qui est entre nous deux.
    \
        Pro illo te ducam. Terent. En lieu de luy, En sa place.
    \
        Eduxit eam mater pro sua. Terent. Comme sienne.
    \
        Pro ancilla habere. Plaut. S'en servir pour chambriere, ou en lieu de chambriere.
    \
        Pro deliciis crudelitas illi fuit. Cicero. Il prenoit plaisir à exercer cruaulté.
    \
        Omnia gerere pro haerede. Cic. Comme heritier.
    \
        Pro hoste habere. Liu. Estimer ennemi, Tenir pour ennemi.
    \
        Pro parente colere. Liu. Avoir en aussi grande reverence que si c'estoit son pere.
    \
        Sui, ne putrescat, anima pro sale data est. Cic. En lieu de sel.
    \
        Pro socio damnatus est. Cic. Au lieu de son compaignon.
    \
        Pro stercore aliquid habere. Plaut. N'estimer aucune chose non plus que fien.
    \
        Verbum pro verbo reddere. Cic. Mot pour mot.
    \
        Pro virgine nuptum dari non potest. Terent. Comme, ou Pour vierge.
    \
        Amaui pro meo. Terent. Comme mien, Autant que s'il eust esté mon enfant.
    \
        Pro certo est. Quintil. Il est certain.
    \
        Pro certo ponere. Caes. Escrire une chose comme certaine.
    \
        Pro certo affirmare. Liu. Comme chose seure, Pour certain.
    \
        Pro certo dicere. Terentius, Pro certone tu istaec dicis? Pour certain.
    \
        Pro certo habere. Cic. Scavoir une chose certainement.
    \
        Qui pro comperto afferret, Achaeos statuisse postero die, etc. Liu. Qui dist pour tout certain que les, etc.
    \
        Pro damnato esse. Cic. Estre tenu pour tout condamné.
    \
        Id mihi erit pro explorato. Cic. Je tiendray cela pour tout certain.
    \
        Pro facto habere. Cic. Tenir pour faict.
    \
        Pro firmato stare. Liu. Estre ferme et stable.
    \
        Pro indiuiso. Cato. Par indivis, Sans division.
    \
        Quod iudicatum non sit, pro infecto haberi oportet. Cicero. Pour chose non faicte.
    \
        Nobis pro meliore fuit, effugere hostes tenui damno. Tacit. Ce fut nostre meilleur.
    \
        Pro nihilo ducere. Cicero. N'estimer rien, N'estimer non plus que rien.
    \
        Aristoni omnia visa sunt pro nihilo. Cic. Aristo n'a rien estimé tout cela, Ne luy a semblé estre rien.
    \
        Pro ridiculo ac delectamento putare aliquem. Terentius. Faire son fol d'aucun, et s'en gaudir, En faire son passetemps et son jouet.
    \
        Pro rupto foedus habere. Liu. Tenir l'alliance pour rompue.
    \
        Pro victis abiere. Liu. Comme vaincuz.
    \
        Nemo satis pro merito gratiam regi refert. Terent. Selon qu'il a merité.
    \
        Efficimus pro opibus nostra moenia. Plaut. Selon noz richesses.
    \
        Illos duos olim pro re tollebas tua. Terent. Selon les biens que tu has.
    \
        Pro mea consuetudine breuiter, simpliciterque dixi. Cic. Selon ma coustume, Suyvant ma coustume, ainsi que j'ay de coustume.
    \
        Pro nostra facultate. Quintil. Selon nostre puissance et faculté.
    \
        Pro modo crassitudinis. Columel. Selon qu'elle est espesse, Selon l'espesseur.
    \
        Nemo fuit qui non me pro suis opibus defenderit. Cic. Selon son povoir.
    \
        Pro parte. Vlpian. En partie.
    \
        Plus quam pro virili parte obligatum puto. Cic. Plus que pour le regard de ma seule personne.
    \
        Pro virili parte anniti. Liu. Selon son povoir.
    \
        Pro rata parte. Cicero. Selon la part et portion, A l'equipollent, Au fur.
    \
        Pro portione. Varro. Eu esgard à la grandeur, ou autrement.
    \
        Pro rata. Vlpianus. Au sold la livre. B.
    \
        Pro spe nihil contigit. Liu. Selon mon esperance, ou Ainsi que j'esperoye.
    \
        Consilium pro tempore et pro re capere. Caes. Selon le temps et l'affaire, Pour la qualité et disposition du temps, etc.
    \
        Pro horum temporum perturbatione. Cic. Veu le trouble de ce temps.
    \
        Pro heri nostri quaestu satis bene ornatae sumus. Plaut. Eu esgard au gaing, etc. Veu et consideré le gaing, etc.
    \
        Duo talenta pro re nostra ego esse decreui satis. Terent. Veu noz richesses.
    \
        Sunt impii ciues, pro charitate Reip. nimium multi. Cic. Si tu consideres l'amour et charité qu'on doibt à la Republique.
    \
        Pro mea authoritate videor posse. Cicero. Eu esgard à l'authorité de mon office.
    \
        Pro re nata. Cic. Selon les affaires survenants.
    \
        Pro suo iure esse in aliquo loco. Cic. Y estre comme chez soy, Y avoir puissance.
    \
        Pro meo iure dico. Cic. Je le vous di priveement et franchement.
    \
        Quod antehac pro iure imperitabam meo, te oro nunc per precem. Plaut. De mon authorité, En vertu de mon authorité.
    \
        Pro tuo iure oras. Plaut. Tu demandes ce qu'il t'appartient, Ce que tu demandes est chose raisonnable.
    \
        Pro suo iure agere omnia. Terent. Selon la puissance et authorité qu'on ha.
    \
        Pro caetera diligentia. Plin. iunior. Suyvant la diligence de laquelle tu as accoustumé d'user.
    \
        Satis pro imperio. Terent. C'est assez faict en maistre.
    \
        Nihil pro imperio agere. Liu. Ne parler point par commandement. B.
    \
        Pro muro dies noctesque agitare. Sallustius. Au mur, A la muraille.
    \
        Excubare pro templis. Plin. iunior. és temples.
    \
        Laudati pro concione omnes sunt. Liu. En l'assemblee et congregation.
    \
        Hasta posita pro aede Iouis statoris. Sallust. Devant le temple de Jupiter.
    \
        Pro se quisque. Terent. Chascun de son costé, Selon son povoir, Chascun en son endroict, Chascun endroict soy.
    \
        Pro testimonio dicere. Cic. Deposer et porter tesmoignage par devant un juge, ou examinateur.
    \
        Maior quam pro numero hominum editur pugna. Liu. Le combat est plus rude qu'on n'eust cuidé à veoir le nombre de gents.
    \
        Pro agricola. Columel. Au prouffit du laboureur.
    \
        Pro me est. Quintil. Cela fait pour moy, et me sert pour mon opinion.
    \
        Pro eo ac debui, grauiter, molesteque tuli. Seruius Sulpitius ad Ciceronem. Comme je debvoye.
    \
        Pro eo est, atque si adhibitus non esset. Vlpian. C'est tout un comme si, etc.
    \
        Pro eo habendum, atque si nullo iure factum esset. Vlp. Il fault estimer tout un comme si, etc.
    \
        Pro aliquo stare. Terent. Tenir le parti d'aucun, et le defendre.

    Dictionarium latinogallicum > pro

  • 9 pro

    1.
    prō (archaic collat. form, posi in posimerium; cf. pono, from posino; cf. Gr. poti and pot with pros), adv. and prep. [root in Sanscr. prep. pra-, before, as in prathamas, first; Gr. pro; cf.: proteros, prôtos, etc.; Lat.: prae, prior, priscus, etc.; perh. old abl. form, of which prae is the loc. ], before, in front of; and, transf., for, with the idea of protection, substitution, or proportion.
    I.
    Adv., found only in the transf. comp. signif. (v. infra, II. B. 3.) in connection with quam and ut: pro quam and pro ut (the latter usually written in one word, prout), like prae quam and prae ut.
    * A.
    Pro quam, in proportion as, just as:

    nec satis est, pro quam largos exaestuat aestus,

    Lucr. 2, 1137. —
    B.
    Pro ut or prout, according as, in proportion, accordingly, proportionably as, just as, as (class.):

    compararat argenti bene facti, prout Thermitani hominis facultates ferebant, satis,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    tuas litteras, prout res postulat, exspecto,

    id. Att. 11, 6 fin.:

    id, prout cujusque ingenium erat, interpretabantur,

    Liv. 38, 50:

    prout locus iniquus aequusve his aut illis, prout animus pugnantium est, prout numerus, varia pugnae fortuna est,

    id. 38, 40 fin. —With a corresp. ita:

    ejusque rationem ita haberi, prout haberi lege liceret,

    Cic. Phil. 5, 17, 46:

    prout sedes ipsa est, ita varia genera morborum sunt,

    Cels. 4, 4, 5:

    prout nives satiaverint, ita Nilum increscere,

    Plin. 5, 9, 10, § 51.—
    II.
    Prep. with abl. (late Lat. with acc.:

    PRO SALVTEM SVAM,

    Inscr. Grut. 4, 12; 46, 9; Inscr. Orell. 2360), before, in front of.
    A.
    Lit., of place:

    sedens pro aede Castoris,

    Cic. Phil. 3, 11, 27:

    praesidia, quae pro templis cernitis,

    id. Mil. 1, 2:

    ii qui pro portis castrorum in statione erant,

    Caes. B. G. 4, 32:

    pro castris copias habere,

    id. ib. 7, 66:

    pro castris dimicare,

    id. ib. 5, 16:

    pro oppido,

    id. ib. 7, 71:

    pro opere consistere,

    Sall. J. 92, 9:

    castra pro moenibus locata,

    Liv. 2, 53; 4, 17:

    pro muro,

    id. 30, 10:

    pro castris explicare aciem,

    id. 6, 23:

    pro vallo,

    Plin. 2, 37, 37, § 101; Vell. 2, 19, 1.—With verbs of motion:

    Caesar pro castris suas copias produxit,

    before the camp, Caes. B. G. 1, 48:

    hasce tabulas hic ibidem pro pedibus tuis obicito,

    before your feet, App. Mag. p. 337, 36; id. M. 4, p. 155, 2.—
    2.
    In partic., with the accessory idea of presence on the front part, on the edge or brink of a place, on or in the front of, often to be translated by a simple on or in:

    pro censu classis iuniorum, Serv. Tullius cum dixit, accipi debet in censu, ut ait M. Varro, sicuti pro aede Castoris, pro tribunali, pro testimonio,

    Fest. p. 246 Müll.; cf.: pro significat in, ut pro rostris, pro aede, pro tribunali, Paul. ex Fest. p. 228 Müll.; and:

    pro sententia ac si dicatur in sententiā, ut pro rostris id est in rostris,

    id. p. 226 Müll.: hac re pro suggestu pronunciata, qs. standing on the front part of the tribune, or, as we would say, on the tribune, Caes. B. G. 6, 3: pro tribunali cum aliquid ageretur, was transacted before or at my tribunal, Cic. Fam. 3, 8, 21; so,

    pro tribunali,

    id. Pis. 5, 11; id. Sest. 15, 34: pro contione, before the assembled army; and, in gen., before the assembly:

    laudatus pro contione Jugurtha,

    Sall. J. 8, 2; cf. Curt. 9, 1, 1:

    pro contione laudibus legati militumque tollere animos,

    Liv. 7, 7:

    fortes viros pro contione donantis,

    Curt. 10, 5, 10:

    pro contione litteras recitare,

    id. 4, 10, 16; Liv. 38, 23 fin.:

    pro contione palam utrumque temptavit,

    Suet. Vesp. 7; Tac. A. 3, 9; Front. Strat. 1, 11, 3: [p. 1448] 4, 5, 11; cf.:

    pro comitio,

    Suet. Aug. 43:

    uti pro consilio imperatum erat,

    in the council, Sall. J. 29, 6; cf.:

    supplicatio in triduum pro collegio decemvirūm imperata fuit,

    Liv. 38, 36:

    pontifices pro collegio decrevisse,

    Gell. 11, 3, 2:

    pro collegio pronuntiare,

    Liv. 4, 26, 9:

    suas simultates pro magistratu exercere,

    id. 39, 5:

    pro munimentis castelli manipulos explicat,

    before, on the fortifications, Tac. A. 2, 80; 12, 33: stabat pro litore diversa acies, in front of or upon the shore, id. ib. 14, 30:

    legionem pro ripā componere,

    id. ib. 12, 29:

    velamenta et infulas pro muris ostentant,

    in front of, from the walls, Tac. H. 3, 31; so,

    pro muris,

    id. A. 2, 81:

    ad hoc mulieres puerique pro tectis aedificiorum saxa et alia, quae locus praebebat, certatim mittere,

    standing on the edge of the roofs, from the roofs, Sall. J. 67, 1 Kritz.—
    B.
    Transf.
    1.
    To signify a standing before or in front of, for defence or protection; hence an acting for, in behalf of, in favor of, for the benefit of, on the side of (opp. contra, adversum):

    veri inveniendi causā contra omnia dici oportere et pro omnibus,

    Cic. Ac. 2, 18, 60; cf.:

    hoc non modo non pro me, sed contra me est potius,

    id. de Or. 3, 20, 75:

    partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

    id. Clu. 32, 88:

    difficillimum videtur quod dixi, pro ipsis esse quibus eveniunt ista, quae horremus ac tremimus,

    Sen. Prov. 3, 2:

    haec cum contra legem proque lege dicta essent,

    Liv. 34, 8: pro Romano populo armis certare, Enn. ap. Non. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.); cf.: pro vostrā vitā morti occumbant, id. ap. Serv. ad Verg. A. 2, 62 (Trag. v. 176 Vahl.): quae ego pro re publica fecissem, Cato ap. Front. p. 149:

    nihil ab eo praetermissum est, quod aut pro re publicā conquerendum fuit, aut pro eā disputandum,

    Cic. Sest. 2, 3:

    omnia me semper pro amicorum periculis, nihil umquam pro me ipso deprecatum,

    id. de Or. 2, 49, 201:

    convenit dimicare pro legibus, pro libertate, pro patriā,

    id. Tusc. 4, 19, 43:

    dulce et decorum est pro patriā mori,

    Hor. C. 3, 2, 13; cf. id. ib. 3, 19, 2:

    pro sollicitis non tacitus reis,

    id. ib. 4, 1, 14:

    spondere levi pro paupere,

    id. A. P. 423:

    urbes, quae viris aut loco pro hostibus et advorsum se opportunissumae erant,

    Sall. J. 88, 4:

    nec aliud adversus validissimas gentes pro nobis utilius, quam, etc.,

    Tac. Agr. 12:

    et locus pro vobis et nox erit, Liv 9, 24, 8: et loca sua et genus pugnae pro hoste fuere,

    id. 39, 30, 3:

    pro Corbulone aetas, patrius mos... erant: contra, etc.,

    Tac. A. 3, 31; id. H. 4, 78; Curt. 4, 14, 16.—
    2.
    With the notion of replacement or substitution, in the place of, instead of, for.
    a.
    In gen.: numquam ego argentum pro vino congiario... disdidi, Cato ap. Front. p. 149:

    ego ibo pro te, si tibi non libet,

    Plaut. Most. 5, 2, 10:

    ego pro te molam,

    Ter. And. 1, 2, 29; Cic. Leg. 2, 5, 13:

    mutata (ea dico), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud... ut cum minutum dicimus animum pro parvo, etc.,

    id. Or. 27, 92 sq.; cf.:

    libenter etiam copulando verba jungebant, ut sodes pro si audes, sis pro si vis... ain' pro aisne, nequire pro non quire, malle pro magis velle, nolle pro non velle. Dein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus,

    id. ib. 45, 154:

    pro vitulā statuis dulcem Aulide natam, Hor S. 2, 3, 199: pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

    id. ib. 1, 3, 61; cf. Suet. Caes. 70:

    pro ope ferendā sociis pergit ipse ire, etc.,

    Liv. 23, 28, 11 Weissenb. ad loc.; Zumpt, Gram. § 667; cf.:

    pro eo, ut ipsi ex alieno agro raperent, suas terras, etc.,

    Liv. 22, 1, 2.—
    b.
    Esp. freq. in connection with the title of any officer, to denote his substitute' pro consule, pro praetore, pro quaestore, pro magistro, etc. (afterwards joined into one word, as proconsul, propraetor, proquaestor, promagister, etc.), proconsul, proprœtor, proquœstor, vice-director:

    cum pro consule in Ciliciam proficiscens Athenas venissem,

    Cic. de Or. 1, 18, 82; cf.:

    cum L. Philippus pro consulibus eum se mittere dixit, non pro consule,

    instead of the consuls, not as proconsul, id. Phil. 11, 8, 18:

    nec pro praetore, Caesarem (vocat),

    id. ib. 13, 10, 22; Liv. 35, 1. cum Alexandriae pro quaestore essem, Cic. Ac. 2, 4, 11' cf.:

    litteris Q. Caepionis Bruti pro consule... Q. Hortensii pro consule opera, etc.,

    id. Phil. 10, 11, 26: P. Terentius operas in portu et scripturā Asiae pro magistro dedit, id. Att. 11, 10, 1; cf. id. Verr. 2, 2, 70, § 169; id. Fam. 13, 65, 1; see also the words proconsul, promagister, propraetor, proquaestor, etc.—
    c.
    So of price, penalty, etc., in exchange, in return for:

    tres minas pro istis duobus dedi,

    Plaut. Most. 3, 2, 138; id. Aul. 3, 3, 8:

    pro hujus peccatis ego supplicium sufferam,

    Ter. And. 5, 3, 17:

    dimidium ejus quod pactus esset, pro carmine daturum,

    Cic. de Or. 2, 86, 351:

    pro vitā hominis nisi hominis vita reddatur, non posse deorum inmortalium numen placari,

    Caes. B. G. 6, 16:

    id pro immolatis in foro Tarquiniensium Romanis poenae hostibus redditum,

    Liv. 7, 19, 3:

    vos, pro paternis sceleribus, poenas date,

    Sen. Med. 925; Lact. 2, 7, 21:

    pro crimine poenas,

    Ov. Ib. 621.—
    3.
    Pro is also frequently used to denote the viewing, judging, considering, representing of a thing as something, for, the same as, just as, as:

    pro sano loqueris, quom me appellas nomine,

    Plaut. Men. 2, 2, 24:

    sese ducit pro adulescentulo,

    id. Stich. 3, 1, 65; id. Cist. 1, 3, 24:

    hunc Eduxi a parvulo, habui, amavi pro meo,

    as my own, Ter. Ad. 1, 1, 23:

    Cato ille noster qui mihi unus est pro centum milibus,

    whose voice I regard as equal to that of thousands, Cic. Att. 2, 5, 1:

    Siciliam nobis non pro penariā cellā, sed pro aerario fuisse,

    id. Verr. 2, 2, 2, § 5:

    P. Sestio pro occiso relictus est,

    id. Sest. 38, 81; Caes. B. G. 3, 109:

    cum pro damnato mortuoque esset,

    as good as condemned and dead, Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    summa ratio, quae sapientibus pro necessitate est,

    Plin. Ep. 1, 12, 3:

    negotia pro solatiis accipiens,

    Tac. A. 4, 13:

    consuli pro hostibus esse,

    Liv. 43, 5, 4:

    adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audiretur,

    as a boaster, Liv. 39, 49: quoniam de adventu Caesaris pro certo habebamus, to consider as certain, Mat. ap. Cic. Att. 9, 15, 6 et saep.; v. certus.—
    4.
    Esp. in certain phrases: pro eo, for the same thing, as just the same:

    ut si a Caesare, quod speramus, impetrarimus, tuo beneficio nos id consecutos esse judicemus: sin minus, pro eo tantum id habeamus, cum a te data sit opera, ut impetraremus,

    Cic. Fam. 13, 7, 5.—With the particles of comparison: atque ( ac), ac si, quasi, just the same as, even as, as though: pro eo ac debui, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1:

    pro eo ac si concessum sit,

    Cic. Inv. 1, 32, 54:

    pro eo est atque si adhibitus non esset,

    Dig. 28, 1, 22:

    pro eo erit quasi ne legatum quidem sit,

    ib. 30, 1, 38: pro eo quod, for the reason that, because:

    pro eo quod ejus nomen erat magnā apud omnes gloriā,

    Cic. de Or. 2, 18, 75: pro eo quod pluribus verbis vos quam volui fatigavi, veniam a vobis petitam velim, Liv 38, 49 fin.
    5.
    On account of, for the sake of:

    dolor pro patriā,

    Cic. Fin. 1, 7, 24:

    tumultus pro recuperandā re publicā,

    id. Brut. 90, 311 dub. (B. and K. omit pro):

    dedit pro corpore nummos, i. e. to rescue his person,

    Hor. S. 1, 2, 43:

    aliquem amare pro ejus eximiā suavitate,

    Cic. de Or 1, 55, 234:

    pro quibus meritis quanto opere dilectus sit,

    Suet. Aug. 57:

    cum pro incolumitate principis vota susceperunt,

    Tac. A. 4, 17:

    pro bono (= bene),

    Sall. J. 22, 4.—
    6.
    Pro is used in its most general sense in stating the relation between two objects or actions, in proportion, in comparison with, according to or as, conformably to, by virtue of, for, etc.:

    meus pater nunc pro hujus verbis recte et sapienter facit,

    according to his story, Plaut. Am. 1, 1, 133:

    tu pro oratione nec vir nec mulier mihi's,

    id. Rud. 4, 4, 71: pro viribus tacere ac fabulari, according to one's ability, Enn. ap. Non. 475, 4 (Trag. v. 181 Vahl.):

    facere certum'st pro copiā ac sapientiā,

    Plaut. Merc. 3, 1, 8:

    agere pro viribus,

    Cic. Sen. 9, 27:

    aliquem pro dignitate laudare,

    id. Rosc. Am. 12, 33:

    proelium atrocius quam pro numero pugnantium fuit,

    Liv. 21, 29: pro imperio, by virtue of his office or authority:

    quia pro imperio palam interfici non poterat,

    Liv. 1, 51, 2; hence, imperatively, dictatorially, summarily:

    nec illum ipsum submovere pro imperio posse more majorum,

    id. 2, 56, 12 ' hem! satis pro imperio, quisquis es, Ter. Phorm. 1, 4, 18:

    pro tuā prudentiā,

    Cic. Fam. 4, 10, 2; 11, 12, 2:

    cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore loqueretur,

    id. Verr. 2, 1, 27, § 69:

    quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,

    id. Fam. 15, 15, 3: pro virili parte, according to one's ability, id. Sest. 66, 138; Liv. praef. 2; Ov. Tr. 5, 11, 23. —Esp. freq.: pro ratā parte and pro ratā, in proportion, proportionably; v. ratus:

    pro se quisque,

    each according to his ability, each one for himself, Cic. Off. 3, 14, 58; Caes. B. G. 2, 25; Verg. A. 12, 552 et saep.:

    pro tempore et pro re,

    according to time and circumstances, Caes. B. G. 5, 8:

    pro facultatibus,

    Nep. Epam. 3, 5.—Pro eo, quantum, or ut, in proportion to, as, according to, according as:

    eāque pro eo, quantum in quoque sit ponderis, esse aestimanda,

    Cic. Fin. 4, 21, 58:

    equidem pro eo, quanti te facio, quicquid feceris, approbabo,

    id. Fam. 3, 3, 2: tamen pro eo ut temporis difficultas tulit, etc., L. Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.
    In composition the o is long in some words, in others short (through the influence of the Gr.
    pro-): prōdeo, prŏfiteor; and even in words borrowed from the Greek, as prōlogus.—Its signification has reference either to place, before, forwards; or to protection, for; procedo, procurro, profanus; procuro, propugno, prosum, protego.
    2.
    prō (less correctly prōh), interj., an exclamation of wonder or lamentation, O! Ah! Alas! (class.).
    (α).
    With nom.:

    proh! bonae frugi hominem te jam pridem esse arbitror,

    Plaut. Cas. 2, 4, 4: pro Juppiter! Enn. ap. Varr L. L. 7, § 12 Müll. (Trag. v 225 Vahl.); Ter. And. 4, 3, 17; id. Eun. 3, 5, 2; id. Ad. 1, 2, 31; cf.:

    pro supreme Juppiter,

    id. ib. 2, 1, 42:

    pro Juppiter, Hominis stultitiam!

    id. ib. 3, 3, 12:

    pro di immortales,

    id. ib. 3, 4, 1; cf.: pro, dii immortales: Cic. Imp. Pomp. 12, 33:

    pro curia inversique mores!

    Hor. C. 3, 5, 7:

    pro scelus,

    Mart. 2, 46, 8.—
    (β).
    Parenthet.:

    pro, quanta potentia regni Est, Venus alma, tui,

    Ov. M. 13, 758:

    et mea, pro! nullo pondere verba cadunt,

    id. H. 3, 98:

    tantum, pro! degeneramus a patribus,

    Liv. 22, 14, 6; Curt. 4, 16, 10.—
    (γ).
    With acc.: pro divom fidem! Enn. ap. Don. ad. Ter. Phorm. 2, 2, 25 (Sat. v. 30 Vahl.); Ter. Ad. 4, 7, 28; cf.:

    pro deum atque hominum fidem!

    id. And. 1, 5, 2; 11; id. Heaut. 1, 1, 9; Cic. Tusc. 5, 16, 48;

    instead of which, ellipt.: pro deum immortalium!

    Ter. Phorm. 2, 3, 4:

    pro deum atque hominum,

    id. Hec. 2, 1, 1:

    pro fidem deum! facinus foedum,

    id. Eun. 5, 4, 21.—
    (δ).
    With gen.: pro malae tractationis! Tert. Poen. fin.

    Lewis & Short latin dictionary > pro

  • 10 pro! [1]

    1. prō! ( nicht proh) Interi. zum Ausdruck der Verwunderung u. der Klage, o! ach! pro di immortales! Cic.: pro deorum hominumque fidem! Cic., od. pro deûm immortalium (sc. fidem)! Ter., od. pro deûm fidem! Liv.: pro sancte Iuppiter! o heiliger Jupiter! Cic.: pro bone Iuppiter! Sen. rhet.: pro Iuppiter! hominis stultitiam! Ter.: pro malae tractationis! Tert.: pro pudor! s. pudor. – zuw. leider, tantum, pro! degeneramus a patribus nostris, ut etc., Liv. 22, 14, 6.

    lateinisch-deutsches > pro! [1]

  • 11 pro!

    1. prō! ( nicht proh) Interi. zum Ausdruck der Verwunderung u. der Klage, o! ach! pro di immortales! Cic.: pro deorum hominumque fidem! Cic., od. pro deûm immortalium (sc. fidem)! Ter., od. pro deûm fidem! Liv.: pro sancte Iuppiter! o heiliger Jupiter! Cic.: pro bone Iuppiter! Sen. rhet.: pro Iuppiter! hominis stultitiam! Ter.: pro malae tractationis! Tert.: pro pudor! s. pudor. – zuw. leider, tantum, pro! degeneramus a patribus nostris, ut etc., Liv. 22, 14, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pro!

  • 12 indignus [1]

    1. in-dignus, a, um, unwürdig, I) = durch seine Eigenschaften einer Person od. Sache unwürdig, unwert, passiv = etw. (ein Übel od. ein Gut) nicht verdienend, aktiv = zu etw. nicht befähigt, zu etw. ungeeignet, unbefugt, unberechtigt, α) m. Abl.: ind. iniuriā hāc, Ter.: illo supplicio indignus fuit, Curt.: omni honore indignissimus, Cic.: tanto indignissime nato, Stat. – β) mit Genet.: magnorum haud unquam ind. avorum, Verg. Aen. 12, 649: nec dextrā (an Tapferkeit) indignus avorum, Sil. 8, 383: gratiae dei et misericordiae indign., Vict. Vit. 3, 51: indign. rei tantae, idem 3, 61. – γ) m. Dat., maiestati indigna divinae, Augustin. de civ. dei 6, 6. – δ) mit ad u. Akk., ut qui capere intellectu nequiverint ad ea etiam legenda videantur indigni, Boëth. theol. 1. praef. p. 150, 20. – ε) m. 2. Supin.: digna atque indigna relatu vociferans, Verg. Aen. 9, 995: enimvero id auditu dicere indignum esse, Liv. 34, 58, 4. – ζ) m. folg. indir. Fragesatz: quaero abs te: iine, qui postulabant, indigni erant, qui impetrarent? Cic.: modo, quos, ut socios haberes, dignos duxisti, haud indignos iudicas, quos in fidem receptos tuearis, Liv. – aktiv, at tu indignus, qui faceres (contumeliam), unbefugt, Ter. – η) m. folg. ut u. Konj., cum indigni ut a vobis redimeremur visi simus, Liv. 22, 59, 17. – θ) m. folg. Infin.: fabula nota quidem, sed non indigna referri, Ov.: indigni fraternum rumpere foedus, Hor. – ι) absol. (so daß der Gegenstand, dessen jmd. unwürdig ist od. wozu er nicht befugt ist, aus dem Zusammenhang ergänzt werden muß; vgl. die Auslgg. zu Cic. Tusc. 4, 46 u. zu Hor. sat. 2, 2, 103), divitias quivis, quamvis indignus, habere potest, Cic.: quibus (comitiis) ut indigni praeterirentur, Liv.: calamitates hominum indignorum (derer, die sie nicht verdienen) sublevare, Cic.: cur eget indignus (unverdient) quisquam, te divite? Hor.: illud exemplum ab dignis et idoneis (Strafwürdigen u. Straffälligen) ad indignos et non idoneos (Unschuldige u. nicht Straffällige) transfertur, Sall. Cat. 51, 27. – v. Lebl.: αα) passiv: et indigno circumdat vincula collo, Ov. (mehr Beisp. s. Jacobs Blumenl. 1, 125). – ββ) aktiv: indignis percussit pectora palmis, unbefugten, Ov.: u. so pulsata indignis saepe queror manibus, Prop.

    II) übtr., v. dem, dessen jmd. od. eine Sache nicht würdig ist, od. was jmd. nicht verdient hat, unwürdig, unwert, unverdient, dah. auch ungeziemend, ungeeignet, unangemessen, α) m. Abl.: indignum est sapientis gravitate et constantiā defendere etc., Cic.: neque quidquam fecit Datames, quod suā fide esset indignum, Nep.: etiam fortunā indignum videbatur, si etc., Plin. pan. 77 extr. – β) m. Genet.: indigno gloriae suae decreto, Val. Max. 9, 2. ext. 8. – γ) m. Dat., quam indigna (sunt) nomini Christiano m. folg. Infin., Tert. de cult. fem. 2, 5. – δ) m. ad u. Akk., hoc adiutorii genus inconveniens fluori sanguinis et indignum ad constrictionem, Cael. Aur. de morb. chron. 2, 13, 183. – ε) m. 2. Supin., non indignum relatu, Solin. 7, 12. – ζ) absol., unwürdig, unangemessen = schmachvoll, abscheulich, schändlich, empörend, hoc uno sol non quicquam vidit indignius, Cic.: filii eius egestas indignissima, Cic.: ind. facinus, Ter.: amor (unwürdige, treulose), Verg.: hiemes, unangemessene, zu harte, Verg.: indignum in modum multari, Liv.: indignis modis accipi, Ter.: quae futura in eum exempla indigna dicunt, Ter. – n. pl. subst., indigna (Unwürdiges, Unverschuldetes) perpeti, Nep. Phoc. 4, 3: digna atque indigna od. (asyndet.) digna indigna pati, Sen. ad Marc. 10, 6. Verg. Aen. 12, 811: digna atque indigna canere, Val. Flacc. 2, 115. – dah. indignum est mit folg. Infin. od. Acc. u. Infin., teils = es ist unangemessen, ungeeignet, unschicklich, non indignum videtur memorare, Sall.: indignum duxit (grandem piscem) ad venales deferre, Fronto; teils = es ist eine Ungerechtigkeit, es ist hart, nec fuit indignum superis, bis sanguine nostro Emathiam pinguescere, Verg.: sata exuri, dirui tecta, misera magis, quam indigna patienti esse, Liv.; teils = es ist unwürdig, -entehrend, -schimpflich, -schmachvoll, -empörend, -eine Schande, -eine Schmach, indignum est a pari vinci aut superiore, indignius ab inferiore, Cic.: u. id vero indignum (schmachvoll) visum, ab tumultuario auxilio castra Romana terreri, Liv.: tum vel hoc indignissimum est vos idoneos habitos, per quorum sententias iusque iurandum id assequantur, Cic.: so auch pro indignissimo habere m. folg. Acc. u. Infin., Liv. – u. der Ausruf facinus indignum od. indignum facinus m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., es ist od. wäre schändlich, abscheulich, empörend, daß od. wenn usw., fac. ind.! sic circumiri, Ter.: fac. ind.! epistulam... neminem reddidisse, Cic.: quam ind. fac.! ancillam aere emptam (esse) suo, Ter. – u. als parenthet. Ausruf: indignum facinus! Ter., proh facinus indignum! Sen. rhet., u. bl. indignum! Hor. u.a. = es ist schändlich, abscheulich, empörend, welche Schande! welche Schmach! u. dgl.; vgl. Ruhnken Ter. Andr. 1, 1, 118. Bentley Hor. sat. 2, 5, 79.

    lateinisch-deutsches > indignus [1]

  • 13 indignus

    1. in-dignus, a, um, unwürdig, I) = durch seine Eigenschaften einer Person od. Sache unwürdig, unwert, passiv = etw. (ein Übel od. ein Gut) nicht verdienend, aktiv = zu etw. nicht befähigt, zu etw. ungeeignet, unbefugt, unberechtigt, α) m. Abl.: ind. iniuriā hāc, Ter.: illo supplicio indignus fuit, Curt.: omni honore indignissimus, Cic.: tanto indignissime nato, Stat. – β) mit Genet.: magnorum haud unquam ind. avorum, Verg. Aen. 12, 649: nec dextrā (an Tapferkeit) indignus avorum, Sil. 8, 383: gratiae dei et misericordiae indign., Vict. Vit. 3, 51: indign. rei tantae, idem 3, 61. – γ) m. Dat., maiestati indigna divinae, Augustin. de civ. dei 6, 6. – δ) mit ad u. Akk., ut qui capere intellectu nequiverint ad ea etiam legenda videantur indigni, Boëth. theol. 1. praef. p. 150, 20. – ε) m. 2. Supin.: digna atque indigna relatu vociferans, Verg. Aen. 9, 995: enimvero id auditu dicere indignum esse, Liv. 34, 58, 4. – ζ) m. folg. indir. Fragesatz: quaero abs te: iine, qui postulabant, indigni erant, qui impetrarent? Cic.: modo, quos, ut socios haberes, dignos duxisti, haud indignos iudicas, quos in fidem receptos tuearis, Liv. – aktiv, at tu indignus, qui faceres (contumeliam), unbefugt, Ter. – η) m. folg. ut u. Konj., cum indigni ut a vobis redimeremur visi simus, Liv. 22, 59, 17. – θ) m. folg. Infin.: fabula nota quidem, sed non indigna referri, Ov.: indigni fra-
    ————
    ternum rumpere foedus, Hor. – ι) absol. (so daß der Gegenstand, dessen jmd. unwürdig ist od. wozu er nicht befugt ist, aus dem Zusammenhang ergänzt werden muß; vgl. die Auslgg. zu Cic. Tusc. 4, 46 u. zu Hor. sat. 2, 2, 103), divitias quivis, quamvis indignus, habere potest, Cic.: quibus (comitiis) ut indigni praeterirentur, Liv.: calamitates hominum indignorum (derer, die sie nicht verdienen) sublevare, Cic.: cur eget indignus (unverdient) quisquam, te divite? Hor.: illud exemplum ab dignis et idoneis (Strafwürdigen u. Straffälligen) ad indignos et non idoneos (Unschuldige u. nicht Straffällige) transfertur, Sall. Cat. 51, 27. – v. Lebl.: αα) passiv: et indigno circumdat vincula collo, Ov. (mehr Beisp. s. Jacobs Blumenl. 1, 125). – ββ) aktiv: indignis percussit pectora palmis, unbefugten, Ov.: u. so pulsata indignis saepe queror manibus, Prop.
    II) übtr., v. dem, dessen jmd. od. eine Sache nicht würdig ist, od. was jmd. nicht verdient hat, unwürdig, unwert, unverdient, dah. auch ungeziemend, ungeeignet, unangemessen, α) m. Abl.: indignum est sapientis gravitate et constantiā defendere etc., Cic.: neque quidquam fecit Datames, quod suā fide esset indignum, Nep.: etiam fortunā indignum videbatur, si etc., Plin. pan. 77 extr. – β) m. Genet.: indigno gloriae suae decreto, Val. Max. 9, 2. ext. 8. – γ) m. Dat., quam indigna (sunt) nomini Christiano m. folg.
    ————
    Infin., Tert. de cult. fem. 2, 5. – δ) m. ad u. Akk., hoc adiutorii genus inconveniens fluori sanguinis et indignum ad constrictionem, Cael. Aur. de morb. chron. 2, 13, 183. – ε) m. 2. Supin., non indignum relatu, Solin. 7, 12. – ζ) absol., unwürdig, unangemessen = schmachvoll, abscheulich, schändlich, empörend, hoc uno sol non quicquam vidit indignius, Cic.: filii eius egestas indignissima, Cic.: ind. facinus, Ter.: amor (unwürdige, treulose), Verg.: hiemes, unangemessene, zu harte, Verg.: indignum in modum multari, Liv.: indignis modis accipi, Ter.: quae futura in eum exempla indigna dicunt, Ter. – n. pl. subst., indigna (Unwürdiges, Unverschuldetes) perpeti, Nep. Phoc. 4, 3: digna atque indigna od. (asyndet.) digna indigna pati, Sen. ad Marc. 10, 6. Verg. Aen. 12, 811: digna atque indigna canere, Val. Flacc. 2, 115. – dah. indignum est mit folg. Infin. od. Acc. u. Infin., teils = es ist unangemessen, ungeeignet, unschicklich, non indignum videtur memorare, Sall.: indignum duxit (grandem piscem) ad venales deferre, Fronto; teils = es ist eine Ungerechtigkeit, es ist hart, nec fuit indignum superis, bis sanguine nostro Emathiam pinguescere, Verg.: sata exuri, dirui tecta, misera magis, quam indigna patienti esse, Liv.; teils = es ist unwürdig, -entehrend, -schimpflich, -schmachvoll, -empörend, -eine Schande, -eine Schmach, indignum est a pari vinci aut superiore, indignius ab in-
    ————
    feriore, Cic.: u. id vero indignum (schmachvoll) visum, ab tumultuario auxilio castra Romana terreri, Liv.: tum vel hoc indignissimum est vos idoneos habitos, per quorum sententias iusque iurandum id assequantur, Cic.: so auch pro indignissimo habere m. folg. Acc. u. Infin., Liv. – u. der Ausruf facinus indignum od. indignum facinus m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., es ist od. wäre schändlich, abscheulich, empörend, daß od. wenn usw., fac. ind.! sic circumiri, Ter.: fac. ind.! epistulam... neminem reddidisse, Cic.: quam ind. fac.! ancillam aere emptam (esse) suo, Ter. – u. als parenthet. Ausruf: indignum facinus! Ter., proh facinus indignum! Sen. rhet., u. bl. indignum! Hor. u.a. = es ist schändlich, abscheulich, empörend, welche Schande! welche Schmach! u. dgl.; vgl. Ruhnken Ter. Andr. 1, 1, 118. Bentley Hor. sat. 2, 5, 79.
    ————————
    2. in-dignus, a, um (indignor), unwillig, Itin. Alex. 5 (12).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > indignus

  • 14 porro

    porro, adv. [root pra-; Sanscr. prathamus, primus; Lat. prae, pro, prior; cf. Gr. porrô, prosô], forward, onward, farther on, to a distance, at a distance, after off, far.
    I.
    Lit., in space, with verbs both of motion and of rest (rare and mostly anteclass.), Ter. Hec. 3, 1, 18:

    porro agere armentum,

    Liv. 1, 7, 6:

    ire,

    id. 9, 2.—So ellipt.: porro Quirites, on! hither! ye Romans! Laber. ap. Macr. S. 2, 7; Tert. adv. Val. 13 (al. proh).—With verbs of rest:

    habitare,

    Plaut. Rud. 4, 3, 95:

    inscius Aeneas, quae sint ea flumina porro,

    Verg. A. 6, 711:

    campi deinde porro,

    Plin. Ep. 5, 6, 18.—
    II.
    Transf.
    A.
    In time.
    1.
    Of old, aforetime, formerly (very rare):

    altera (Nympha), quod porro fuerat, cecinisse putatur,

    Ov. F. 1, 635.—
    2.
    Henceforth, hereafter, afterwards, in future: me sollicitum habitum esse atque porro fore, Cato ap. Charis. p. 190 P.; Ter. Phorm. 5, 8, 36:

    quid in animo Celtiberi haberent aut porro habituri essent,

    Liv. 40, 36:

    fac, eadem ut sis porro,

    Ter. Hec. 5, 1, 38; id. Phorm. 5, 7, 44:

    move ocius te, ut, quid agam, porro intellegas,

    id. And. 4, 3, 16: dehinc ut quiescant porro moneo, id. ib. prol. 22:

    hinc maxima porro Accepit Roma, et patrium servavit honorem,

    in aftertimes, Verg. A. 5, 600.—
    B.
    In a series.
    1.
    In gen., again, in turn, Plaut. As. 5, 2, 25:

    saepe audivi a majoribus natu, qui se porro pueros a senibus audisse dicebant,

    Cic. Sen. 13, 43; Liv. 27, 51.—
    2.
    In partic., in discourse.
    a.
    In the progress of an argument, or in a sequence of ideas, then, next, furthermore, moreover, besides:

    sequitur porro, nihil deos ignorare,

    Cic. Div. 2, 51, 105; id. Rosc. Am. 40, 116; id. Rep. 1, 17, 26:

    age porro, tu, qui, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 22, § 56; id. Mil. 9, 25:

    Habonium porro intellegebat rem totam esse patefacturum,

    id. Verr. 2, 1, 57, § 149; Juv. 6, 240; 3, 126:

    porro autem anxius erat, quid facto opus esset,

    Sall. C. 46, 2:

    quid fit deinde? porro loquere,

    say on, Plaut. Am. 5, 1, 69:

    porro dicere,

    id. Curc. 3, 83.—
    b.
    Then, on the other hand, but:

    porro erant qui censerent,

    Caes. B. C. 2, 30:

    porro si in digito Dei eicio daemonas,

    Vulg. Luc. 11, 10 (but the true read., Cic. Fin. 5, 26, 78, is paene).

    Lewis & Short latin dictionary > porro

  • 15 AH!

    [INTRJ]
    AH!
    HA!
    AHA!
    OH!
    HEI!
    HEJ!
    HEI MIHI MISERO!
    EI!
    EJ!
    HEU!
    EHEU!
    EHEM!
    HEIA!
    HEJA!
    EIA!
    EJA!
    PRO!
    PROD!
    PROH!
    VAE!
    VAE VICTIS!
    VAH!
    IO!
    JO!
    HUI!

    English-Latin dictionary > AH!

  • 16 AI!

    [INTRJ]
    AH!
    HA!
    AHA!
    OH!
    HEI!
    HEJ!
    HEI MIHI MISERO!
    EI!
    EJ!
    HEU!
    EHEU!
    PRO!
    PROD!
    PROH!
    VAE!
    VAE VICTIS!
    VAH!
    IO!
    JO!
    HUI!

    English-Latin dictionary > AI!

  • 17 ALACK!

    [INTRJ]
    HEI!
    HEJ!
    HEI MIHI MISERO!
    EI!
    EJ!
    HEU!
    EHEU!
    PRO!
    PROD!
    PROH!
    VAE!
    VAE VICTIS!
    VAH!

    English-Latin dictionary > ALACK!

  • 18 ALAS!

    [INTRJ]
    HEI!
    HEJ!
    HEI MIHI MISERO!
    EI!
    EJ!
    HEU!
    EHEU!
    PRO!
    PROD!
    PROH!
    VAE!
    VAE VICTIS!
    VAH!

    English-Latin dictionary > ALAS!

  • 19 AY!

    [INTRJ]
    PRO!
    PROD!
    PROH!

    English-Latin dictionary > AY!

  • 20 EHEN!

    [INTRJ]
    PRO!
    PROD!
    PROH!

    English-Latin dictionary > EHEN!

См. также в других словарях:

  • pro rata — pro ra·ta /ˌprō rā tə, rä , ra / adv [Latin]: proportionately according to an exactly calculable factor (as share or liability) pro rata adj Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • pro|te|an — «PROH tee uhn, proh TEE », adjective. of or like Proteus, the Greek sea god who could take on many forms. pro|te|an1 «PROH tee uhn, proh TEE », adjective. readily assuming different forms or characters; exceedingly variable: »a protean artist or… …   Useful english dictionary

  • Pro|te|an — «PROH tee uhn, proh TEE », adjective. of or like Proteus, the Greek sea god who could take on many forms. pro|te|an1 «PROH tee uhn, proh TEE », adjective. readily assuming different forms or characters; exceedingly variable: »a protean artist or… …   Useful english dictionary

  • pro tempore — pro tem·po·re /prō tem pə rē, pō ˌrā/ adv or adj [Latin]: for the time being: chosen or appointed to occupy a position either temporarily or in the absence of a regularly elected official an administrator pro tempore Merriam Webster’s Dictionary… …   Law dictionary

  • pro se — / prō sā, sē/ adv or adj [Latin]: on one s own behalf: without an attorney a defendant s right to proceed pro se a pro se action Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • pro tanto — pro tan·to /prō tan tō, tän / adv or adj [Late Latin]: for so much: to a certain extent the obligation is pro tanto discharged Uniform Commercial Code entered into a pro tanto release pending the appeal Merriam Webster’s Dictionary of Law.… …   Law dictionary

  • pro hac vice — pro hac vi·ce / prō hak vī sē, häk vē kā/ adv [Latin]: for this occasion a motion to admit the attorney pro hac vice as counsel of record Huff v. State, 622 So. 2d 982 (1993) used esp. when an out of state attorney is allowed to practice in a… …   Law dictionary

  • pro|lix´ness — pro|lix «proh LIHKS, PROH lihks», adjective. using too many words; too long; tedious: »Conscious dullness has little right to be prolix (Samuel Johnson). SYNONYM(S): wordy, verbose. ╂[< Latin prōlixus (literally) poured out < prō forth +… …   Useful english dictionary

  • pro|lix´ly — pro|lix «proh LIHKS, PROH lihks», adjective. using too many words; too long; tedious: »Conscious dullness has little right to be prolix (Samuel Johnson). SYNONYM(S): wordy, verbose. ╂[< Latin prōlixus (literally) poured out < prō forth +… …   Useful english dictionary

  • pro|lix — «proh LIHKS, PROH lihks», adjective. using too many words; too long; tedious: »Conscious dullness has little right to be prolix (Samuel Johnson). SYNONYM(S): wordy, verbose. ╂[< Latin prōlixus (literally) poured out < prō forth + lix , a… …   Useful english dictionary

  • pro|ceed´er — pro|ceed «verb. pruh SEED, proh ; noun. PROH seed», verb, noun. –v.i. 1. to go on after having stopped; move forward: »Please proceed with your story. The train proceeded at the same speed as before. SYNONYM(S): continue, progress. See syn. under …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»